|
Từ điển Tiếng Việt (Vietnamese Dictionary)
Hùng Vương
Thủy tổ dân tá»™c Việt Nam, há» Hồng Bà ng dá»±ng nÆ°á»›c, 18 Ä‘á»i Ä‘á»u xÆ°ng hiệu Hùng VÆ°Æ¡ng: (theo Hùng triá»u ngá»c phả và Thiên Nam bảo lục diá»…n ca)
1. Kinh Dương Vương Lộc Tục (X. Lộc Tục), tôn dâng miếu hiệu Hùng Dương
2. Lạc Long Quân Sùng Lâm (X.Sùng Lâm) thụy hiệu Hùng Hiá»n
3. Hùng Lân
4. Hùng Việp
5. Hùng Hi
6. Hùng Huy
7. Hùng Chiêu
8. Hùng Vĩ
9. Hùng Äịnh
10. Hùng Hi
11. Hùng Trinh
12. Hùng Võ
13. Hùng Việt
14. Hùng Anh
16. Hùng Tạo
17. Hùng Nghị
18.Hùng Duệ
Hiệu nÆ°á»›c khi ấy là Văn Lang, đóng đô ở Phong Châu ( thuá»™c huyện Bạch Hạc, tỉnh VÄ©nh Phú ngà y nay). Toà n lãnh thổ chia là m 15 bá»™: Văn Lang, Châu Diên, Phúc Lá»™c, Tân HÆ°ng, Võ Äịnh, Võ Ninh, Lục Khải, Ninh Hải, DÆ°Æ¡ng Tuyá»n, Giao Chỉ, Cá»u Chân, Hoà i Nam,Cá»u Äức, Việt ThÆ°á»ng và Bình Văn
Vá» danh hiệu Hùng VÆ°Æ¡ng, gần đây có nhiá»u há»c giả cho rằng chữ Lạc đã chép sai ra Hùng, nên phải gá»i là Lạc VÆ°Æ¡ng thay vì Hùng VÆ°Æ¡ng
Äến nay di tÃch hãy còn trên đỉnh Hùng SÆ¡n, cách Hà Ná»™i 97 cây số, cÅ©ng gá»i là núi Äá»n, là NghÄ©a LÄ©nh hay NghÄ©a CÆ°Æ¡ng. Bia Ä‘á» 4 chữ to" Cao sÆ¡n cảnh Hùng"
NÆ¡i Ä‘á»n thượng, phÃa ngoà i nêu 4 chữ" Nam thiên triệu tô". Gian giữa, tấm hoà nh lá»›n ghi" Hùng VÆ°Æ¡ng miế"u. Trên bà n thá» có ba bà i vị, bà i vị chÃnh ghi" Khai quốc hồng đồ, Ä‘á»™t ngá»™t cao sÆ¡n cổ Việt Hùng thị, tháºp bát thế thánh vÆ°Æ¡n"g: MÆ°á»i tám Ä‘á»i vua thánh dòng Hùng nÆ°á»›c Việt xÆ°a, non cao chất ngất nên sá»± nghiệp to mở nÆ°á»›c
Hai cá»™t chÃnh giữa Ä‘iện có đôi câu đối:
"Thiên địa trÆ°á»ng tồn, ức vạn niên do truyá»n quốc tổ;
"Tinh thần bất hủ, tháºp bát thế giai Ä‘iệu Hùng VÆ°Æ¡ng"
(Trá»i đất con dà i, ức muôn năm vẫn truyá»n là quốc tô;
Tinh thần không diệt, mÆ°á»i tám Ä‘á»i, Ä‘á»u mang hiệu Hùng VÆ°Æ¡ng)
Trong Ä‘á»n có rất nhiá»u câu đối chữ Nôm và chữ Hán. Vá» chữ Nôm có hai câu đối đáng chú ý:
"Váºt đổi sao dá»i, phúc tổ vẫn lÆ°u ná»n cổ tÃch;
NÆ°á»›c nguồn cây cá»™i, đạo ngÆ°á»i nên nhá»› má»™ Hùng VÆ°Æ¡ng"
VỠchữ Hán, đôi câu đối sau đây bút pháp thần tình:
"Vấn lai dÄ© sá»± tu vi sá»;
Tế dục dư đồ dục mệnh thi"
(Há»i lại chuyện xÆ°a nên chép sá» ;
Xem rà nh đồ bản muốn đỠthơ)
Có ngÆ°á»i cho đôi câu đối ấy là của chúa TÄ©nh đô vÆ°Æ¡ng Trịnh Sâm cách nay hÆ¡n 200 năm
Äến nay, toà n dân đã công nháºn ngà y 10 tháng 3 âm lịch là ngà y giá»— Quốc tổ của nhân dân ta
|
|
|
|